Dedim: “Ah” / Feyza Hepçilingirler

Minder, şilte, divan ve sedir’e “kanepe, koltuk”; dolaba “büfe, konsol, gardrop”; ocağa “şömine” diyenler; zaten olumsuzluğu ifade eden “tepki”yi “olumsuz tepki, olumlu tepki” şeklinde kullananlar; kalana da gidene de “hoşça kal” deyip, “güle güle”yi ağzına bile almayanlar; teşekkür edenlere “önemli değil” diye cevap verenler; “kendine ait (sorunları var.)” gibi bir cümle kurup “(onun) kendi sorunları var.” şeklinin doğrusu olduğundan haberdar olmayanlar; insanlar için kullanılmaması gereken “tane” ile “sen sevdiğim insanlardan bir tanesisin” gibi bir cümle kuranlar; “annen herhalde harika bir insandı.” demek gerekirken özentiyle “senin harika bir annen olmalı” diyenler; bununla yetinmeyip “hadi biraz dışarı çıkıp hava alalım”ı “neden biraz dışarı çıkıp hava almıyoruz” şeklinde söyleyenler; zaten beklenmeyen şey olan “sürpriz”le “bu güzel sürprizi hiç beklemiyordum” gibi cümleler kuranlar; “Kendine iyi bak, kendimi iyi hissetmiyorum, aklından bile geçirme” gibi çeviri Türkçesiyle konuşanlar; “nitelik” gibi pırıl pırıl Türkçe bir kelime dururken “kalite”yi diline dolayanlar; eskiden eşekler için kullanılan “keyif” kelimesini “zevk” yerine kullananlar; “şaşkınlığa uğramak” yerine “şaşkına uğramak” diyenler; “olduça üzgün” görünenler ve bunun doğrusunun sadece “üzgün olmak” olduğunu bilmeyenler; “şöyle söyleyeyim” diye söze başlayanlar; “biri, kimi” yerine “birisi, kimisi” demekte ısrar edenler; “denilmesi”nin doğru şekli “denmesi”ni kullanmayanlar Feyza Hepçilingirler‘in aynı zamanda “Türkçe Off 2” de dediği kitabı Dedim: “Ah” ile Türkçe konusunda epey bir faydalı bilgiye sahip olabilirler.

Yazar, kitabında sıkça yapılan dil yanlışlarından başka bilmediğimiz bazı gerçekleri de dile getiriyor. Örneğin birkaç yıl önceye kadar her pazar Star Tv Ana Haber Bülteni’nden sonra “naçizane benim yazdığım bir öykü” diyerek yüreğimizin tellerini titreten Deniz Arman, aslında Henry’e, Mauppasant’a ait öyküleri okuyormuş. Çocuklarımız daha iyi ingilizce öğrensin, temelden yetişsin diye ana okullarından itibaren ingilizce öğretmeye başlarken, UNESCO’nun yabancı dil öğretiminin alt sınırını “9 yaş” olarak belirlediğini görmezden geliyoruz. Üstelik yabancı dille eğitim yapan bir okula uluslararası statü kazandırmak için “anadilini çok iyi derecede öğretmek” koşulunu öne süren UNESCO’nun bir devlet bir ulus için önemli bir detay sayılacak bu önermesine rağmen Anadolu-Fen Liselerinde ve artık pek çok üniversitemizde dersler ingilizce anlatılıyor!

Kitabın künyesi: Dedim “Ah”, Feyza Hepçilingirler, Everest Yay. İst. 2005, 333 S.

TÜRK MUCİT

Perşembe akşamları televizyonun altını üstüne getirme akşamımdır. Okul dersleri bitmiş, haliyle yorucu bir haftayı geride bırakmışımdır. Yine kanallar arasında dolaşırken bu perşembe akşamı, NTV‘nin yeni yarışması Türk Mucit‘in tanıtımlarına denk geldim.

Kanal D‘yi açıyoruz, Dobra Dobra kavga ediliyor, Sabahların Sultanı Seda Sayan‘da dedikodular yapılıyor, öğleden sonra Esra Ceyhan milleti kışkırtıyor. Show Tv‘yi açıyoruz Serap Ezgü bağırıp çağırıyor. ATV‘de ismini hala öğrenemediğim bir bayan Yeter Artık programıyla seyirciye “yeter artık!” dedirtiyor. Popstar Alaturka, şarkı yarışmasından çok Bülent Ablamız ile Armağan eniştemizin aşkı üzerine kurulmuş vaziyette ilerliyor. Buzda Dans‘ta danstan çok kavga ediliyordu. Çok şükür bitti derken Şarkı Söylemek Lazım‘la Türk Milletine yeni bir uyku hapı verildi. Star Tv ne yapacağını şaşırdı; Amerikan askerlerini andıran bir kılıkta “şöhretsiz ünlüleri” Acemi Birliği‘ne soktu. Üstelik bütün bu programları bilmek için yayınlandıkları saatte ekran başında olmak da gerekmiyordu. Türk medyası hizmette sınır tanımıyordu: Ali Kırca üç siyaset haberinden sonra, Mehmet Ali Birand ise ilk flaş haberinde kanallarının dizilerini, sanatçıların olay aşklarını ana haber bültenlerinde ekranlara saçıyordu.

Televizyon yayıncılığının artık geriye dönüşü mümkün olmayan kirlenmesi nereye varacak kestirmek zor. Ne kanal adı ne de yarışma ve tartışma programları saymakla biter. Ama NTV’nin tanıtımlarından ve internet sayfasındaki kısa bilgilendirme yazısından anladığım kadarıyla ilk defa dişe dokunur bir yarışma programı başlıyor. Çünkü onlarTürkiye icadını arıyor! sloganıyla ve Teknoloji harikaları peşinde değiliz. Hayatı kolaylaştıracak orijinal projeler, insanların satın alacağı işler arıyoruz… diyerek son derece iddialı bir şekilde Türk Mucit’i ekranlara getirmeye hazırlanıyorlar.

Yine de en iyisi çok fazla kumandaya dokunmamak, televizyona elimizi verip kolumuzu kaptırmamak. {En azından kendi adıma…}